Wotum zaufania – jedna z form
kontroli
Rady Ministrów
przez
Sejm
. Powołany przez
Prezydenta
(w drodze art.154 ust.1 lub art. 155 ust.1 Konstytucji RP) lub Sejm (art.154 ust.3 Konstytucji RP)
Prezes Rady Ministrów
musi uzyskać dla swojego rządu wotum zaufania. W warunkach
systemu parlamentarno-gabinetowego
funkcjonowanie rządu jest uzależnione od uzyskania zaufania parlamentu (w
Polsce
Sejmu). Dlatego, niezależnie od tego, w którym kroku konstytucyjnym Prezydent powołał rząd, musi on ubiegać się o aprobatę Sejmu.
Ubieganie się o wotum zaufania może przybierać różne formy. Nowo powołany rząd obligatoryjnie musi uzyskać wotum zaufania, jednak Prezes Rady Ministrów może w każdej chwili wystąpić do
Sejmu
z wnioskiem o powtórne udzielenie wotum zaufania.
Wotum zaufania po powołaniu rządu
Po powołaniu rządu przez Prezydenta (art.154 ust.1 Konstytucji RP) premier ma 14 dni na uzyskanie wotum zaufania dla siebie i
ministrów
od Sejmu, wyrażonego bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby
posłów
. Jest to tzw. "pierwszy krok konstytucyjny".
Jeżeli nie dojdzie do uchwalenia wotum zaufania w tym trybie, premier podaje rząd do
dymisji
, a Sejm ma 14 dni na znalezienie nowego kandydata na premiera (art.154 ust.3 Konstytucji RP). Musi on uzyskać wotum zaufania dla siebie i swoich ministrów wyrażone bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jest to tzw. "drugi krok konstytucyjny". Prezydent RP powołuje tak wybraną Radę Ministrów i odbiera przysięgę od jej członków.
Jeżeli jednak w poprzednim trybie także nie dojdzie do wybrania Rady Ministrów, inicjatywa powraca do Prezydenta (art.155 ust.1 Konstytucji RP). Powołuje on w ciągu 14 dni Prezesa Rady Ministrów i na jego wniosek pozostałych członków rządu. Sejm w ciągu 14 dni od powołania udziela wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Jest to tzw. "trzeci krok konstytucyjny".
Jeżeli jednak i w tym trybie nie uda się rządowi uzyskać wotum zaufania Sejmu, Prezydent RP
skraca kadencję Sejmu
i zarządza
wybory
(art.155. ust.2 Konstytucji RP).
Wotum zaufania na wniosek Prezesa Rady Ministrów
W każdym momencie Prezes Rady Ministrów może zwrócić się do Sejmu o udzielenie wotum zaufania. Dzieje się tak w przypadku, gdy np. rząd chce uzyskać większą aprobatę dla prowadzonej przez siebie
polityki zagranicznej
czy krajowej. Sejm udziela wotum zaufania zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Niepoparcie przez Sejm wniosku o udzielenie wotum zaufania obliguje Prezesa Rady Ministrów do złożenia dymisji na ręce Prezydenta RP.
Zobacz też